Wie denkt dat het in Slowakije alleen maar om natuur draait, heeft het mis. Naast onze wandelingen in het Tatragebergte bezochten we tijdens onze vakantie in de Slowaakse Liptov-regio ook wat stadjes en dorpen, zoals Banská Bystrica. Deze universiteitsstad ligt in het midden van Slowakije. Het is de hoofdstad van de gelijknamige regio en de zesde stad van het land in grootte. Onderweg reden we ook nog even langs het nabijgelegen voormalig mijndorpje Špania Dolina.
Banská Bystrica ligt aan de rivier de Hron, en aan de voet van het Lage Tatra-gebergte. Van de middeleeuwen tot de 18e eeuw was Banská Bystrica een belangrijke mijnbouwstad in Slowakije: er werd koper en ijzer gewonnen. De stad was rijk in die tijd, en dat zie je terug in de monumentale panden en barokke torens in de gerenoveerde historische stadskern. De stad staat ook bekend om de opstand tegen de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het kasteel van Banská Bystrica
In het oude centrum staat een stadskasteel met daarnaast een parochiekerk uit de 13e eeuw. Later werden verdedigingsmuren gebouwd, maar daarvan is maar een klein deel bewaard gebleven. Bij het kasteel staat ook de barokke Heilige Kruis-kerk uit de 15e eeuw. Op de begane grond van het kasteel zit nu café-restaurant Bystricka Klubovña, met een leuk terras. Wij hebben daar geluncht, met uitzicht op het plein.
SNP-Museum
In augustus 1944 was Banská Bystrica het toneel van de Slowaakse Nationale Opstand (SNP). De Slowaakse bevolking weigerde zich nog langer te onderwerpen aan de Duitse bezetter. Ze hielden dit twee maanden vol, tot oktober. Het SNP-museum uit 1969 gedenkt deze opstand met tentoonstellingen over die periode. Het museum bestaat uit twee symmetrische gebouwen die met elkaar verbonden zijn met een glazen brug. Onder deze brug, tussen de twee gebouwen in, staat het monument voor de onbekende soldaat. Het museum staat in een park, en buiten staan wat oorlogsvoertuigen, zoals een vliegtuigje en een tank.
Het plein Námestie SNP
Námestie SNP is een groot plein in het historische centrum dat vernoemd is naar de Slowaakse opstand. Banská Bystrica heeft – net als Pisa – een scheve toren, namelijk de 16e-eeuwse klokkentoren op het plein. In de zomermaanden kun je de toren beklimmen, voor het uitzicht over de stad en de omliggende bergen. Vlakbij de klokkentoren staat de St. Francis Xavier-kathedraal uit de 18e eeuw. Op het plein staat ook de Kamenná-fontein, een barokke zuil en een zwarte obelisk, een gedenkteken voor de gevallen Roemeense en Sovjet-soldaten die Banská Bystrica bevrijdden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Het plein is omgeven door mooie Renaissance-panden met gekleurde gevels, en veel restaurants met gezellige terrassen. Wil je informatie over wat er allemaal te zien en doen is in de stad en de omgeving, dan kun je terecht in het Informatiecentrum op het plein.
Špania Dolina
Op 11 kilometer van Banská Bystrica ligt het voormalig mijndorpje Špania Dolina. Vanaf de middeleeuwen tot 1888 werd er koper gewonnen in dit dorp op de grens van het Lage Tatra-gebergte en het Grote Fatra-gebergte. Nu is de belangrijkste inkomstenbron het toerisme. In het dorpje wonen nog geen 200 mensen. De belangrijkste bezienswaardigheden in Špania Dolina zijn de traditionele mijnwerkershuisjes, mijnwerkersgebouw Klopačka uit de 16e eeuw, en de witte kerk uit 1254 op de heuvel, die je bereikt via een overdekte trap.
Op het centrale plein kun je een bijzondere astronomische klok bekijken. Het is een weergave van de mijnen van Špania Dolina. De buitenkant ziet eruit als een rots, en elk uur opent de klok zich en zie je de mijnschacht van binnen compleet met mijnwerker-figuurtjes. Je kan ook het kopermuseum bezoeken, en vanuit het centrum van het dorpje start een wandelroute langs oude mijnwerkershuisjes en oude mijnschachten in de bossen rondom Špania Dolina.
Doen in de omgeving van Banská Bystrica in Slowakije
In de zomer kun je raften op de Hron-rivier, je kan mountainbiken en paardrijden in de omgeving, en er zijn veel wandelroutes in de omliggende bergen. Buiten het centrum ligt het grote openluchtzwembad Aqualand. Op ca. 16 kilometer van Banská Bystrica ligt de Harmanecká-grot, die ook wel de ‘witte grot’ wordt genoemd vanwege het witte gesteente. Vanaf de parkeerplaats naar de ingang van de grot moet je ca. 3 kilometer omhoog wandelen. Wel iets om rekening mee te houden als je de grot wilt bezoeken! In de winter kun je op veel plekken in de omgeving skiën of snowboarden, bijvoorbeeld in skigebied Park Snow Donovaly.
Lees ook mijn andere blogs over Slowakije!